Als we de transitie naar circulair bouwen en circulaire gebiedsontwikkeling willen versnellen, moeten we verder kijken dan alleen naar ontwerpers en bouwers. Juist de overheden die de besluiten nemen over te ontwikkelen gebieden, zijn de partijen die de transitie kunnen versnellen.
Omdat we in de transitie zitten, willen we te weten komen of en in welke mate circulariteit al gemeengoed is bij overheden. Om daar meer inzicht in te krijgen, stelden we een enquête op. We ondervroegen medewerkers van 16 gemeenten in regio 071 en het Groene Hart om erachter te komen wat de stand van zaken is op het gebied van kennisniveau, ervaring én behoefte rondom circulaire bouw en circulaire gebiedsontwikkeling.
We delen graag een samenvatting van de resultaten, omdat we zo goed kunnen zien hoe ver gemeenten in onze regio zijn in hun ‘circulaire ontwikkeling’. Ook zien we op welke gebieden er winst te behalen valt voor gemeenten en ‘versnellers’ zoals wij.
Resultaten regio 071
Regio 071 hoort sinds 2019 bij Cirkelstad en is daarmee al goed op weg om hun transitie naar circulair bouwen te versnellen. Veelgebruikte termen in de circulaire wereld zijn bekend bij de gemeentes in deze regio en worden begrepen. Niet in de laatste plaats omdat de ondervraagde gemeenten ervaring hebben met circulair aanbesteden, bouwen, ontwerpen en beheer & onderhoud. Een opsomming van projecten waarin circulariteit is toegepast, benadrukt dit.
Wat we bij die projecten ook zien, is dat ze nog op zichzelf staan. Het is daarom handig om een centraal punt te maken om alle ervaringen en resultaten te bundelen en te delen. Zo gaat er geen kennis verloren.
Motivatie en behoefte
De grootste motivatie om circulair te bouwen bij deze gemeenten, is het verminderen van de impact op het milieu. Ook willen ze de markt prikkelen en vernieuwen. De grote investering zorgt wel voor een belemmering. Om circulariteit financieel aantrekkelijker te maken, geven de respondenten aan dat ze vooral meer inzicht willen in de hoogte van de investeringen.
In lijn met de rest van Nederland, hebben alle gemeenten in de regio 071 beleid op het gebied van circulariteit. Respondenten geven wel aan dat ze een kaderstellend beleid missen, evenals samenwerking(en) tussen de verschillende afdelingen en een overkoepelend duurzaamheidsbeleid.
Waar tenslotte op dit moment in de transitie behoefte aan is in de regio 071, is documentatie en het delen van ervaringen.
Resultaten Groene Hart
Het Groene Hart bestaat uit tien gemeenten in de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht. De regio kampt, net als alle andere regio’s met vraagstukken rondom de transitie ’Nederland 100% circulair in 2050’ en zelfs ’Nederland 50% circulair in 2030’. Om deze ambitieuze doelen te bereiken, moeten vanaf 2023 alle uitvragen van rijk, provincies en gemeenten al circulair zijn.
Het Groene Hart kent al verschillende initiatieven om meer circulair te worden. De meeste gemeenten hebben al gemeentespecifieke ambities rondom circulariteit. En voor de hele regio maakt onder andere de organisatie ‘Groene Hart Werkt!’ zich hard voor de verduurzaming van het gebied.
Bij verschillende gemeenten zien we ambitiedocumenten over circulariteit. Daarom willen we graag voortborduren op wat er al leeft en hebben met een enquete opgehaald:
- Wat het huidige kennisniveau is en
- Waar behoefte aan ontwikkeling is.
Eenduidig met Het Nieuwe Normaal
Alle gemeenten willen een grotere bijdrage leveren in circulariteit. Hiervoor kunnen ze nog ondersteuning gebruiken in het opstellen van operationeel beleid voor circulaire bouw en gebiedsontwikkeling. Ook is het praktisch om eenduidige termen over circulariteit te hanteren. Hiervoor kan Het Nieuwe Normaal aangehouden worden. Het Nieuwe Normaal wordt gedragen door het Rijk, grote bouworganisaties en diverse gemeenten en zo praat iedereen over hetzelfde.
Bij gemeenten in het Groene Hart komt circulariteit het meeste terug in het opstellen van projectambities en -doelstellingen. Zoals we nu kunnen herleiden uit de enquêteresultaten, blijft het daar waarschijnlijk ook bij. Want circulariteit wordt nauwelijks toegepast in de bouw/realisatie zelf. Met circulair ontwerpen en aanbesteden is al wel een start gemaakt.
Wat de gemeentes tegenhoudt om de volgende stap te zetten in circulariteit, komt overeen met de resultaten van de enquête die we hielden in de regio 071: het financiële plaatje.
De kennis over circulariteit blijft nog wel achter vergeleken met de andere ondervraagde regio. Dat uit zich in een sterke behoefte aan documentatie, het delen van ervaringen en Communities of Practice (CoP’s).
De enquêtes werden opgesteld door Yaël in opdracht van ambtelijke werkgroep Economie071 en Groene Hart Werkt!
