Bebouwd gebied als mijn

Vlakbij meerdere uitvalswegen en pal aan de Dordtse Kil, ligt de circulaire bouwhub Urban Miner van Dura Vermeer. De hub ligt vol met gebruikte (bouw)materialen die wachten op een nieuwe bestemming. De partners van Cirkelstad Drechtsteden zagen het met eigen ogen tijdens een rondleiding over een deel van het terrein. De rondleiding in de stralende lentezon was de afsluiter van de middag. 

Eerder die middag kregen de twee gemeentes aan weerszijden van de Kil – Gemeente Dordrecht en Gemeente Hoeksche Waard – het podium, net als de vastgoedstrateeg van woningcorporatie HW Wonen en de oprichter van Hoeksch Hout en Dordts hout.

Na de inleiding van Thirza Monster konden de deelnemers kennismaken met iemand in het gezelschap die ze nog niet (zo goed) kenden. Aansluitend zocht iedereen een plek in het kenniscentrum van Urban Miner voor de eerste presentatie, die van de gemeente Dordrecht.

Slopen voor hergebruik in Dordrecht

Janno Heinen en Rinald van der Wal namen ons mee in de plannen voor het te realiseren Huis van Stad en Regio. En dan met name de plannen voor het circulair slopen van de gebouwen die moeten wijken voor het nieuwe, multifunctionele ‘stadskantoor’. Multifunctioneel, want naast het stadskantoor krijgen de bibliotheek, sociale dienst en Dordrecht Marketing/VVV een plek in het Huis van Stad en Regio. Het maakt deel uit van de ‘Gebiedsvisie Spuiboulevard’, waarin er langs de Spuiboulevard in Dordrecht meer ruimte is voor groen, meer verbinding met het water en daardoor een verkeersluw(er) centrum.

Een deel van de te slopen gebouwen is prefab gebouwd en daarom in onderdelen relatief eenvoudig her te gebruiken. Onder een van de gebouwen zit een parkeergarage en die vormt, behalve de dubbel-T-liggers, nog een uitdaging om zo hoogwaardig mogelijk opnieuw verwerkt te worden.

Slim Slopen voor extra fictieve korting
Na onderzoek naar de materialen in de bestaande gebouwen bleek ook dat het overgrote deel van het herbruikbaar materiaal beton is, zo’n 95%. In de aanbesteding voor het slopen van de gebouwen vormt beton daarom ook een belangrijk punt in de weging. Buiten de Slim Slopen Tool, zet de gemeente Dordrecht daarom in op innovatie. Om echt impact te kunnen maken, kan de fictieve korting op de inschrijving zelfs oplopen tot 40%. De gemeente wil erop sturen om herbruikbare materialen zoals beton meteen terug te laten keren in de keten via de aannemer die het werk gegund krijgt.

Hierin merkte Rinald op dat de roep om donorgebouwen in de markt steeds duidelijker hoorbaar wordt. Partijen als INSERT, die meteen kansen zag voor de te herbestemmen parkeergarage uit Dordrecht, dragen hier een flinke steen aan bij.

Terecht werd vanuit de toehoorders opgemerkt dat druk op de planning kan leiden tot ‘slechte’ keuzes tijdens het slopen. Als er meer tijd ingepland kan worden, is er meer ruimte om zorgvuldig, circulair te slopen.

Met communicatie en participatie naar meer circulariteit

Na een filmpje over de circulaire ambities van de gemeente Hoeksche Waard, merkte Monique van Lent, adviseur circulaire economie van de gemeente, op dat er de afgelopen twee, drie jaar – deels ongezien – al flink wat stappen gezet zijn in de Hoeksche Waard op het gebied van circulariteit.

Op weg naar een circulaire gemeente richten ze zich op vijf thema’s die aansluiten op de landelijke en provinciale transitieagenda’s én die passen bij de Hoeksche Waard:

• consumenten,
• bouw & infra,
• landbouw,
• zwerfafval en
• bedrijfsleven

Lopende projecten
Een aantal lopende projecten in de gemeente zijn het circulair ambachtscentrum Samen Circulair, Foodlab, de campagne ‘Schone Delta’ tegen zwerfafval en het opzetten van netwerken, innovatietafels, een handelsplatform en een stappenplan. Om de plannen en projecten te laten slagen, zijn communicatie en participatie in de regio van groot belang. Zoals de gemeente in het Programmaplan Duurzaamheid zegt: “Om onze duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken hebben we alle Hoeksche Waarders nodig. Dat vraagt om bewustwording en inspiratie. Daarom betrekken we zoveel mogelijk inwoners, ondernemers, maatschappelijke partijen en andere relevante stakeholders bij het programma”.

Voor de Cirkelstad partners zijn de volgende projecten interessant: de recente analyse van de verhardingen in de gemeente om inzicht te krijgen in die materiaalstroom, de renovatie van de Veerhaven in Puttershoek (waarbij ze Het Nieuwe Normaal willen toepassen) en de samenwerking met woningcorporatie HW Wonen.

Circulariteit normaliseren
Vastgoedstrateeg Kevin Uijtdewilligen van de woningcorporatie haakte daarom aan voor een kort interview. Binnen de mogelijkheden en het financiële plaatje verkent HW Wonen circulaire bouwmogelijkheden zoals houtskeletbouw, losmaakbaarheid en het gebruik van minder toxische schuimen. Daarnaast kijkt de woningcorporatie naar ontwikkelingen in de markt en daagt aannemers en andere partijen uit om met duurzame, circulaire oplossingen te komen. Ook passen ze BCI Gebouw (Building Circularity Index©) toe in hun uitvragen.

De uitdaging binnen de corporatie is om circulariteit ook intern uit te dragen en daarbij in verbinding te blijven met collega’s. En zoals al eerder werd gezegd: de kosten blijven een issue. Er is vooral gekeken naar nieuwbouw, zo werd opgemerkt door een van de aanwezigen. Hoe pakt HW Wonen het aan met bestaand vastgoed? Kevin vertelde dat op dit moment het hergebruik van hout bij renovatie en onderhoud een laagdrempelige oplossing is. Circulair slopen is opgenomen in de uitvragen en in de nabije toekomst zal ook meer circulariteit genormaliseerd moeten worden in de renovatie en het onderhoud van bestaand vastgoed.

Afsluitend zei Monique van Lent:

“Het is dan wel een stapeling van eisen waar we mee te maken hebben, het zijn ook eisen die elkaar versterken.”

Vergroenen in de Hoeksche Waard en Dordrecht

Na een CIRCO Track startte Martijn Trouwborst met Hoeksch Hout, een houtzagerij die werkt met bomen die gekapt zijn in de Hoeksche Waard vanuit een circulair en regeneratief businessmodel. Bomen van ondergewaardeerde kwaliteit geeft Hoeksch Hout een functie door er hoogwaardige producten van te maken en toepassingen voor te creëren.

In de eigen zagerij en meubelmakerij wordt het Hoeksch hout verwerkt tot timmerhout, bruikbare houtproducten, meubels en ander maatwerk. Voor een woningbouwproject in Amstelwijck Park (Dordrecht) levert Hoeksche Hout zelfs extra hout voor de bewoners van de nieuwbouwhuizen om zelf te gebruiken.

Het grote doel van Hoeksch Hout is de Hoeksche Waard te vergroenen. Want voor elke boom die Hoeksch Hout gebruikt, planten ze er twee terug. Dit concept passen ze vanaf nu ook toe in Dordrecht, onder de naam Dordts Hout.

Meer uit de regio

Om te laten zien dat de regio Drechtsteden volop actief is met circulaire initiatieven, vertelde Corstian van Hartingsveldt van Struijk Sloopwerken kort over de emissieloze betonhub die zij, samen met een zestal andere bedrijven, binnenkort lanceren op bedrijfsterrein De Staart in Dordrecht.

Urban Miner: steden als mijn

Voordat ze de groep Cirkelstad partners naar het terrein begeleidde, vertelde Sandra van der Lee van Dura Vermeer over de circulaire bouwhub Urban Miner die sinds eind 2021 operationeel is.

Vanuit de gedachte om steden te zien als mijn, focust Urban Miner zich op de bouwmaterialen die nu vrijkomen. Na sloop komen de materialen naar het terrein in ‘s-Gravendeel, waar ze met kleine bewerkingen klaargemaakt worden voor hergebruik en opgeslagen. Vervolgens vinden pakketten materialen – just-in-time – hun weg naar projecten van Dura Vermeer.

Ruimte voor groei
Doordat de locatie van de hub vlakbij meerdere uitvalswegen én aan het water ligt, is deze locatie net zo efficiënt als een hub die aan de rand van een stad gesitueerd is. En daarmee wil Urban Miner in de toekomst ook project overstijgende transporten aanbieden, om de logistiek nog efficiënter en duurzamer in te zetten.

Tijdens de rondleiding over het terrein, waar ook de operationeel manager van Urban Miner, Ger Verhoeff, aanhaakte, zagen we met eigen ogen de omvang van de bouwhub. En hoewel het terrein zich gestaag vult, is er ruimte voor de opslag van materialen. Ook voor andere bedrijven dan Dura Vermeer zelf, waarmee Urban Miner de deur openzette voor bedrijven uit de regio om daarover na te denken.